Sosyal Yardım Dolandırıcılığı

Avusturya’da sosyal yardım dolandırıcılığı, sistemin bütünlüğünü tehdit eden ve mali açıdan ciddi zararlara yol açan yaygın bir suç faaliyeti olup, hükümet ve ilgili kurumlar (özellikle SOLBE Görev Gücü) tarafından sistematik olarak mücadele edilen bir konudur.

Aşağıda, kaynaklara dayanılarak sosyal yardım dolandırıcılığına ilişkin geniş bir analiz ve rapor sunulmaktadır:

Avusturya’da Sosyal Yardım Dolandırıcılığı Analizi ve Raporu

I. Dolandırıcılığın Kapsamı ve Maliyeti

Sosyal yardım dolandırıcılığı, hem bireysel vakalar hem de sistematik suistimaller yoluyla önemli miktarda mali zarara yol açmaktadır.

Toplam Hasar: Aşağı Avusturya’da 2019 yılından bu yana sosyal yardım dolandırıcılığıyla ilgili 3.000’den fazla soruşturma yürütülmüştür. Bu soruşturmalar sonucunda ortaya çıkarılan toplam zarar 25 milyon avroyu aşmıştır.
Güncel Veriler: Yalnızca 2025 yılında 550 vaka ortaya çıkarılmış ve bu vakaların 3,5 milyon avroluk zarara neden olduğu rapor edilmiştir.
Artan İhtiyaç: 2019’dan bu yana vaka sayısındaki sürekli artış, daha fazla kontrol ve önleyici tedbirlere olan ihtiyacın altını çizmektedir.

II. Yaygın Dolandırıcılık Biçimleri

Sosyal yardım dolandırıcılığının en yaygın biçimleri, yetkilileri yanlış bilgilendirerek veya Avusturya’daki ikamet koşulunu ihlal ederek sosyal yardımlardan haksız yere yararlanmaktır.

En yaygın hileler şunlardır:

Yurtdışında İkamet Ederken Avusturya’da İkamet İddiası: Sosyal yardımların (bakım ödeneği, engellilik maaşı vb.) yasal olarak asıl ikametgâhın Avusturya sınırları içinde olmasına bağlı olması nedeniyle, yurtdışında ikamet edenlerin Avusturya’da yaşadığını iddia etmesi.
Sahte Sağlık Bilgisi: Uzun süreli bakım yardımı talep edilirken kişinin sağlığı hakkında yanlış bilgi vermesi.
Yurtdışı Kalışları Gizleme: Sosyal yardımlar alınırken yurtdışında bildirilmeyen uzun süreli kalışlar gerçekleştirmek.
Bildirilmemiş Gelir: İşsizlik yardımı veya sosyal yardım alırken beyan edilmemiş gelir elde etmek.
Hayali İkametgahlar: Sosyal yardımlar almak için hayali ikametgâhlar oluşturulması.

III. Kurumsal Müdahale ve SOLBE Görev Gücü

Sosyal yardım dolandırıcılığıyla mücadele, kurumlar arası iş birliğini merkeze alan özel bir görev gücü (SOLBE) tarafından yürütülmektedir.

SOLBE’nin Kuruluşu ve Amacı: Sosyal Refah Dolandırıcılığı Görev Gücü (SOLBE), 2019 yılında kurulmuş ve o zamandan beri sürekli olarak genişletilmiştir. Amacı, yanlış bilgilerle sosyal yardımların kötüye kullanımını ortaya çıkarmaktır.
İş Birliği: Görev gücü; kolluk kuvvetleri (polis, yargı), kamu kurumları (vergi daireleri, göçmenlik yetkilileri) ve sosyal yardım dağıtan kurumlar (sosyal güvenlik kurumları, Kamu İstihdam Servisi – AMS) dahil olmak üzere yaklaşık 20 farklı kurumun iş birliğini içermektedir.
Önleyici Suç Niteliği: Soruşturmaların sosyal refah sisteminin bütünlüğü açısından önemi büyüktür ve bu alanda ne kadar çok soruşturma yürütülürse, o kadar çok şeyin ortaya çıkacağı ve bu faaliyetin önleyici bir suç niteliği taşıdığı vurgulanmaktadır.

IV. Tespit Yöntemleri ve Teknolojik Uygulamalar

Soruşturmacılar, dolandırıcılığı tespit etmek için veri karşılaştırması ve hedefli kontroller gibi çeşitli yöntemler kullanmaktadır.

Havaalanı Denetimleri: Viyana-Schwechat Havalimanı’nda polis, gümrük ve mali polis tarafından yapılan hedefli kontroller önemli başarılar sağlamaktadır. Bu kontrollerde, Aşağı Avusturya’da ortaya çıkarılan tüm sosyal yardım dolandırıcılığı vakalarının yaklaşık üçte biri tespit edilmektedir.
Veri Karşılaştırması: Sosyal yardım alan kişilerin (bakım ödeneği, işsizlik veya engellilik maaşı), kayıt, seyahat ve ödeme verileri karşılaştırılarak düzenli olarak yurtdışında uzun süreli kalışlar yapıp yapmadıkları izlenir.
Yapay Zeka (Geniş Kapsam): Hükümet, dolandırıcılıkla mücadeleyi güçlendirmek için Maliye Bakanlığı bünyesinde vergi beyannamelerini tarayarak olası dolandırıcılıkları tespit eden kendi yapay zekasını (AI) geliştirmiştir.
Özel Soruşturmacılar: İlçe emniyet müdürlüklerinde, ilçe düzeyinde soruşturmalar yürüten özel SOLBE soruşturmacıları bulunmaktadır.

V. Örnek Olay İncelemesi: PVA Dolandırıcılığı

Kaynaklar, yürüteç kullanarak yürüme engeli ve idrar kaçırma taklidi yapan 59 yaşındaki Bosnalı bir vatandaşın örneğini detaylıca sunmaktadır.

Dolandırıcılık Yöntemi: Şüpheli, Avusturya Emeklilik Sigortası Kurumu’na (PVA) muayeneler için yürüteçle gitmiş ve hareket kabiliyeti kısıtlıymış gibi davranmıştır. Ayrıca bakım ödeneği ve maluliyet maaşı almak için dışkı ve idrar tutamama (inkontinans) ile bilişsel bozukluk taklidi yaptığı iddia edilmektedir.
İkamet İhlali: Şüpheli, asıl ikametgâhının Neunkirchen bölgesindeki adresi olduğunu iddia etmiştir. Ancak soruşturmalar, kendisinin 2024 yılında en az 260 gün ve 2023 yılında en az 180 gün Bosna-Hersek’te ikamet ettiğini ortaya koymuştur.
Tespit: Kolluk kuvvetleri, 4 Nisan 2025’te sanığı yürüme yardımcısı olmadan ve herhangi bir motor engeli görünmeden arabasına yürürken ve aracı kullanırken gözlemlemiştir.
Mali Zarar: PVA, yalnızca bakım ödenekleriyle ilgili dolandırıcılık girişiminden kaynaklanan toplam zararın yaklaşık 261.000 avro olduğunu tahmin etmiştir. Maluliyet maaşıyla ilgili zarar ise yaklaşık 108.000 avro olarak tahmin edilmiştir. Şüpheli, Haziran 2025’te tutuklanmıştır.

VI. İşgücü Piyasası ve Sosyal Güvenlik Dolandırıcılığı

Sosyal yardım dolandırıcılığının yanı sıra, Çalışma Odası (AK) belirli sektörlerde sosyal güvenlik dolandırıcılığında (ücret hırsızlığı) bir artış gözlemlemiştir.

Etkilenen Sektörler: İnşaat sektörü, geçici iş, gastronomi, temizlik ve ulaştırma sektörleri en çok ihlal yaşanan endüstriler arasında yer almaktadır.
İş Modeli Olarak Dolandırıcılık: AK uzmanlarına göre, bazı şirketler sosyal güvenlik dolandırıcılığını bir iş modeline dönüştürmek için giderek daha yaratıcı yollar bulmaktadır.
Haksız Rekabet: Avusturyalı bazı işverenlerin haksız rekabet avantajı elde etmek için şüpheli yöntemlere başvurduğu belirtilmiştir.
Düşük Cezalar: 2021’deki yasal reformdan bu yana, ücret ve sosyal güvenlik alanındaki cezaların caydırıcı etkisi önemli ölçüde azalmıştır. Bu durum, özellikle kümülatif ceza ilkesinin kaldırılması (cezaların eksik ücret alan kişi başına değil, vaka başına bir kez uygulanması) ve asgari cezaların kaldırılmasından kaynaklanmıştır.

VII. Gelecek Önlemler ve Mali Beklentiler

Hükümet, dolandırıcılıkla mücadeleyi güçlendirerek önemli miktarda ek gelir elde etmeyi beklemektedir.

Sert Önlemler: Önümüzdeki yıldan itibaren vergi kaçakçılığı ve sosyal yardım dolandırıcılığına karşı kurallar önemli ölçüde sıkılaştırılacaktır.
Mali Hedef: Dolandırıcılıkla mücadelenin güçlendirilmesinin, 2029 yılına kadar 1,4 milyar avronun üzerinde ek gelir yaratması beklenmektedir.
Beklenen Gelir Dağılımı:
- Geliştirilmiş uygulama ve veri analizi ile daha sıkı kontrollerden 110 milyon avro gelir elde edilmesi beklenmektedir.
- Çeşitli vergi kaçaklarının kapatılmasından 100 milyon avronun üzerinde gelir beklenmektedir.